| Onderwerp met uitleg | Wet- en regelgeving |
Arbeidstijden
Voor de bescherming van werknemers is er wet- en regelgeving voor arbeidstijden. Deze regels gelden onder andere voor de lengte van een werkdag, pauzes, rusttijden en werktijdverkorting. | Arbeidstijdenwet (geeft regels voor arbeidstijden) Arbeidstijdenbesluit (bevat uitzonderingen en aanvullingen op de Arbeidstijdenwet) |
Arbeidsomstandigheden
Om je veilig en gezond te laten werken, zijn er regels voor arbeidsomstandigheden (‘arbo’). Werkgevers en werknemers mogen deze regels verder uitwerken. | Arbowet (basis arbowetgeving) Arbobesluit (uitwerking van de Arbowet met regels om arbeidsrisico’s te voorkomen) Arboregeling (uitwerking van het Arbobesluit met concrete voorschriften) |
Arbeidsongeschiktheid
Na twee jaar ziekte ben je officieel (gedeeltelijk) arbeidsongeschikt. De Wet Werk en Inkomen naar Arbeidsvermogen (WIA) geldt dan en bepaalt wat voor uitkering je krijgt. | WIA (kent twee onderdelen: de Regeling Werkhervatting Gedeeltelijk Arbeidsgeschikten (WGA) en de Regeling Inkomensvoorziening Volledig Arbeidsongeschikten (IVA)) |
Arbeidsovereenkomst
Een arbeidsovereenkomst is het contract dat je hebt met je werkgever. Er staan afspraken in over je loon, de duur van je arbeidscontract en andere arbeidsvoorwaarden. | Burgerlijk Wetboek Boek 7 (onderdeel ‘Arbeidsovereenkomst’) |
Cao
Cao staat voor collectieve arbeidsovereenkomst. Werkgevers en werknemers kunnen deze afsluiten voor een sector of bedrijf. Een cao bevat afspraken over de arbeidsvoorwaarden voor grote groepen werknemers. Deze gaan bijvoorbeeld over loon, overwerk, pensioen of proeftijd. | Wet op de collectieve arbeidsovereenkomst (regelt onder andere wat een cao inhoudt, wie bevoegd is tot het afsluiten van een cao en dat bepalingen in een arbeidsovereenkomst die strijdig zijn met de cao niet gelden) |
Deeltijdwerk
Nederland is het Europese land met verreweg het grootste percentage deeltijdwerkers. Je werkt in deeltijd als je minder uren per week werkt dan een collega met een volledig dienstverband. | Wet flexibel werken (voor bedrijven met minstens tien werknemers, bedrijven met minder dan tien werknemers kunnen een eigen regeling treffen) Wet onderscheid arbeidsduur (gelijke behandeling werknemers die fulltime en die in deeltijd werken) |
Flexwerk
Bij flexwerk gaat het om werk door mensen zonder vast arbeidscontract (werknemers met een tijdelijk arbeidscontract, uitzendkrachten, gedetacheerden, payrollers, seizoensarbeiders, oproepkrachten). Om flexwerkers te beschermen, heeft de overheid in de Wet werk en zekerheid de duur beperkt van uitzendcontracten en tijdelijke contracten. | Wet werk en zekerheid (Wwz, duur tijdelijke en flexibele contracten, rechten flexwerkers) Wet arbeidsmarkt in balans (WAB, geldig vanaf 1 januari 2020, duur tijdelijke en flexibele contracten, rechten flexwerkers, betreft aanpassing Wet werk en zekerheid) |
| Gelijke behandeling op het werk Het is niet toegestaan voor werkgevers om werknemers verschillend te behandelen op basis van geslacht, leeftijd en nationaliteit. Dit geldt tijdens de sollicitatieprocedure, op de werkvloer, voor het loon en bij ontslag. | |
Kinderopvang
Maak je gebruik van kinderopvang dan kan je onder voorwaarden aanspraak maken op kinderopvangtoeslag. | Wet kinderopvang (regelt tegemoetkomingen in de kosten van kinderopvang en de kwaliteit van kinderopvang) |
Minimumloon
Er is een wettelijk minimumuurloon dat geldt voor alle werknemers tussen de 21 jaar en de AOW-leeftijd. Het is het loon dat je minimaal moet krijgen als werknemer. Voor jongere werknemers (15 tot 21 jaar) bestaat het minimumjeugduurloon. | Wet minimumloon en minimumvakantiebijslag (geeft werknemers recht op minimumloon en een minimumvakantiebijslag) |
Ontslag
Je mag niet zomaar ontslagen woorden door je werkgever. Die moet er een goede reden voor hebben en hij moet zich houden aan het ontslagrecht. Verder kan je bij ontslag recht hebben op een ontslagvergoeding. | Burgerlijk Wetboek Boek 7 (onderdeel ‘Arbeidsovereenkomst’) Wet melding collectief ontslag (bij een collectief ontslag moet de werkgever zich hieraan houden) Wet werk en zekerheid (Wwz, ontslagprocedures en -vergoeding vanaf 1 juli 2015) Wet arbeidsmarkt in balans (WAB, geldig vanaf 1 januari 2020, combineren ontslaggronden, ontslagvergoeding, betreft aanpassing Wet werk en zekerheid) |
Pensioen
Meestal bouw je bij een werkgever aanvullend pensioen op dat je tijdens je pensioen naast de AOW krijgt uitbetaald. Momenteel vindt een vernieuwing van het pensioenstelsel plaats met de Wet toekomst pensioenen. | Pensioenwet (een pensioenregeling die een werkgever aanbiedt, moet hieraan voldoen) Wet fiscale behandeling van pensioenen (fiscale regels opbouw aanvullend pensioen) Wet toekomst pensioenen (Wtp, ingegaan op 1 juli 2023, gefaseerd ingevoerd tot 1 januari 2028, herziening pensioenstelsel, meer individueel, vaste premie leidend) |
Vakantie
Werknemers hebben recht op een wettelijk aantal vakantiedagen (dat wordt in uren uitgedrukt en is vier keer het aantal uren dat je per week werkt). Je werkgever moet je salaris tijdens je vakantie doorbetalen. Verder heb je recht op vakantiegeld. Geldt er een cao voor je branche/bedrijf dan kunnen daarin nadere afspraken over je vakantiedagen en –geld staan. | Burgerlijk Wetboek Boek 7 (onderdeel onder ‘Arbeidsovereenkomst’ over vakantie en verlof) |
Verlof
Je kunt als werknemer aanspraak maken op verlof, zoals zorgverlof, geboorteverlof, ouderschapsverlof, calamiteitenverlof of zwangerschapsverlof. Het is afhankelijk van het soort verlof of je werkgever je salaris doorbetaalt. | Wet arbeid en zorg (regelt de verschillende verlofvormen, werkgevers en werknemers kunnen aanvullende of afwijkende afspraken maken in een cao) |
Werkloosheid
Bij gehele of gedeeltelijke werkloosheid heb je recht op een werkloosheidsuitkering (WW-uitkering). | Werkloosheidswet (WW, bepaalt het recht op een werkloosheidsuitkering en de hoogte en de duur van die uitkering) Toeslagenwet (als de WW-uitkering niet hoog genoeg is om jezelf of je gezin te onderhouden dan kun je een beroep doen op deze wet, de Toeslagenwet vult je uitkering dan aan tot het sociaal minimum) |
Ziekte
Bij ziekte betaalt je werkgever je minstens 70% van je loon door. Tot maximaal de eerste twee ziektejaren ben je samen met je werkgever verantwoordelijk voor je re-integratie. | Burgerlijk Wetboek Boek 7 (artikel 629, loondoorbetaling bij ziekte) Wet verbetering poortwachter (verplicht werkgever en werknemer om zich samen met arbodienst of gecertificeerde bedrijfsarts in te spannen om een zieke werknemer zo snel mogelijk weer te laten werken) Ziektewet (als je ziek wordt en geen werkgever hebt, kun je een aanspraak maken op een ziektewetuitkering; dit geldt bijvoorbeeld voor uitzendkrachten, oproepkrachten, thuiswerkers of stagiairs) |